Zatrzymanie przez policję. Jak się zachować?

Wiedza na temat, kiedy policja może nas zatrzymać oraz jak się wtedy zachować, może być przydatna. I to nie tylko teraz, gdy trwają protesty społeczne. Ten wpis proszę traktować jako vademecum zatrzymanego.

Kiedy Policja może nas zatrzymać?

Kwestia ta zależy od tego, czy do zatrzymania dochodzi w związku z popełnieniem przestępstwa czy wykroczenia.

W przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa, policja ma prawo zatrzymać nas jedynie wtedy, gdy:

• istnieje uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się,
• nie można ustalić naszej tożsamości, lub
• gdy istnieją podstawy do przeprowadzenia postępowania w trybie przyspieszonym (w praktyce takie postępowania toczą się bardzo rzadko).

Gdy chodzi o wykroczenia sprawa wygląda nieco inaczej. W takiej sytuacji policja ma prawo nas zatrzymać tylko wtedy gdy:

• zostaliśmy ujęci na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia i nie można ustalić naszej tożsamości,
• nie mamy stałego miejsca zamieszkania na terytorium Polski lub
• popełniliśmy wykroczenie w związku z imprezą masową (spontaniczne zgromadzenie, np. protest nie jest imprezą masową!).

W teorii zatem czynności policji w większości przypadków powinny zakończyć się na naszym wylegitymowaniu. Wezwanie do stawiennictwa na przesłuchanie powinno przyjść pocztą. W praktyce zdarza się jednak, że policja dokonuje zatrzymania, chociaż zostały spełnione wyżej opisane przesłanki. W takiej sytuacji należy złożyć zażalenie na zatrzymanie.

Jak się zachować w trakcie interwencji?

Jeśli uważamy że nie zrobiliśmy nic złego, nie uciekajmy. Nie damy dzięki temu powodu do zatrzymania nas. Ponadto powinniśmy okazać policjantowi dokument tożsamości. Niemożność ustalenia naszych personaliów stanowi jedną z przesłanek zatrzymania, zarówno w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa jak i wykroczenia. Gdy nie mamy przy sobie dokumentów, to naszą tożsamość może potwierdzić inna osoba, legitymując się przy tym swoim dowodem.

W rozmowie z funkcjonariuszami nie używajmy wulgaryzmów i zachowujmy się kulturalnie. Chociaż jest to sytuacja stresująca, to nie powinniśmy wdawać się z policjantami w przepychanki i utarczki słowne. Nie obrażajmy policjantów i nie utrudniajmy im przeprowadzania czynności.

Jak się zachować po zatrzymaniu?

Jeśli już doszło do naszego zatrzymania i ma nastąpić nasze przesłuchanie, to warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach.

Po pierwsze, żądaj kontaktu z adwokatem. Policja ma obowiązek skontaktować się ze wskazaną przez Ciebie osobą. Numer do adwokata warto mieć na kartce w portfelu, a w przypadku udziału w proteście – zapisane flamastrem na skórze. Numery adwokatów dostępne są w Internecie, a nic nie stoi na przeszkodzie by wziąć wizytówkę z dowolnej kancelarii. Nie daj się zbyć twierdzeniem, że adwokat będzie tylko przeszkadzał i nic nie pomoże.

Po drugie, nie mów nic bez konsultacji z obrońcą. Swoje stanowisko zawsze można uzupełnić, jednak raz wypowiedzianych słów nie da się cofnąć. Na późniejszym etapie postępowania nic nie dadzą tłumaczenia, że ktoś coś źle zapisał lub wymusił zeznania. Obecność obrońcy przy przesłuchaniu jest gwarancją, że przesłuchujący nie będzie na ciebie naciskał, a protokół będzie odzwierciedlał to co powiedziałeś.

Po trzecie, nie daj się zastraszyć. Policja może ci wmawiać, że jeśli się nie przyznasz to wymierzona kara będzie surowsza, a jak będziesz współpracować to sprawa skończy się po Twojej myśli.

Po czwarte, jeżeli podczas przesłuchania doszło do uchybień lub treść protokołu nie zgadza się z twoimi zeznaniami – nie podpisuj go i żądaj wpisania przyczyny odmowy podpisu. Pomoże to na dalszym etapie postępowania, gdy sąd będzie oceniał wiarygodność dowodów.

Pamiętaj! Na każde zatrzymanie masz prawo złożyć zażalenie. Sąd zbada wtedy zasadność i legalność działania policji. W razie wątpliwości, skontaktuj się z nami!